Home
Ons team
»
FAQ
»
Publicaties
»
IP-kennisquiz
»
Onze diensten
Merkennieuws
Zo. Nu eerst - auteursrechtclaim? Zo. Nu eerst - auteursrechtclaim?

Zo. Nu eerst - auteursrechtclaim?

Veel bedrijven gebruiken een slagzin in hun campagnes. Door consequent en intensief gebruik, herkennen consumenten in de slagzin een merk. Echter het lukt niet altijd, deze slagzinnen ook als merk vast te laten leggen. Dat is wat vreemd, want vrijwel iedereen weet welke fabrikanten er schuil gaan achter de slogans: ”Have a Break”, “Just do it”, of “Geen cent teveel”. Reden genoeg voor fabrikanten om de grenzen van het recht op te zoeken. In hoeverre is een slagzin te beschermen via het auteursrecht Een paar duizend woorden (een heel boek) is te beschermen via het auteursrecht. Is er een grens voor een minimaal aantal woorden? Kunnen slechts drie woorden geclaimd worden op basis van het auteursrecht?

Sinds 1985 maakt Bavaria gebruik van de slagzin: “Zo. Nu eerst een Bavaria” (bedacht door een reclamebureau). Your Hosting biedt internetdiensten in Nederland aan, waaronder opslag in de cloud. Bij BNR Nieuwsradio adverteert het bedrijf met diverse reclamespotjes. Het spotje : “Zo. Nu eerst naar de cloud”, schiet bij Bavaria in het verkeerde keelgat. Het bedrijf stelt dat dit een inbreuk is op haar merk- en auteursrechten en eist een verbod. Omdat partijen er samen niet uitkomen, moet de rechter een oordeel hierover vellen.

Het auteursrecht in Nederland is niet beperkt tot kunst met de grote letter K. Ook alledaagse producten kunnen via het auteursrecht worden beschermd (zoals bijvoorbeeld het design of teksten op een website, gebruiksartikelen, kleding etc). Onze Hoge Raad heeft al jaren geleden aangegeven dat het moet gaan om “een werk met een eigen oorspronkelijk karakter dat het persoonlijk stempel van de maker draagt”. Kort door de bocht, om een creatie waarbij persoonlijke keuzes zijn gemaakt. In de rechtspraak is al eerder uitgemaakt, dat de letterlijke overname van een stuk tekst uit de krant (elf woorden) een inbreuk kan zijn op het auteursrecht. De vraag is nu, geldt dit ook voor slechts drie woorden?

Het antwoord is: ja. Zelfs één woord kan al beschermd zijn, als het bijvoorbeeld heel apart geschreven wordt (VURRUKKELUK – Remco Campert). Het gaat dus niet om het aantal woorden, het gaat erom of de combinatie van woorden een eigen intellectuele schepping is. Your Hosting vindt dat dit hier niet het geval is. De slagzin is gangbaar Nederlands. Niets meer dan een eenvoudige aansporing om iets te gaan doen (een biertje drinken). Bavaria bestrijdt dit. Het gaat om de combinatie van het woord ZO, gevolgd door een pauze en dan pas de woorden “Nu eerst…”. Een krachtige en briljante slagzin.

De rechter volgt dit betoog en stelt dat de slagzin kernachtig, pakkend is met een zekere kwinkslag waaruit de creatieve keuzes van de maker blijken. Dit komt mede door de pauze na “Zo”. Daarom is “Zo. Nu eerst” auteursrechtelijk beschermd. Bij “Zo. Nu eerst naar de cloud”, is dit deel overgenomen (de eerste drie woorden en de pauze). Gevolg: inbreuk.

De uitspraak heeft een golf van kritiek ontketend. Veel juristen zijn het er niet mee eens. Het gaat daarbij niet om de vraag of slechts drie woorden beschermd kunnen worden via het auteursrecht (dat kan namelijk), maar of deze drie woorden wel beschermd moeten worden via het auteursrecht (gezien de context). Het is voor velen (in ieder geval ook voor mij) totaal onduidelijk waarom de rechter de woorden “Zo. Nu eerst” een zeker kwinkslag vindt hebben en waarom uit deze zin blijkt (gezien de context) dat er creatieve keuzes zijn gemaakt. In mijn ogen is dit namelijk een doorgewone zin om een actie aan te geven, en dus puur banaal. Daarnaast is de inbreuk wel heel kort door de bocht beargumenteerd. Er wordt totaal niet gekeken of de totaalindruk wel overeenstemt (wat volgens mij niet zo is, dus ook daar zou het kwartje de andere kant op moeten vallen vind ik).

Als de redenatie van de rechter gevolgd wordt, dat de woorden 'ZO nu eerst ' auteursrechtelijk beschermd zijn in het kader om een vervolgactie aan te geven, dan zou “Zo. Nu eerst naar bed” (voor een beddenfabrikant) ook een inbreuk zijn, net zoals, 'ZO. Nu eerst op het potje' (voor babyproducten)  en ''Zo, Nu eerst terug naar Oegstgeest' misschien wel een dubbele inbreuk (namelijk ook op Jan Wolkers).

Het is onduidelijk of er hoger beroep wordt aangetekend, maar mocht dit zo zijn, dan heb ik dus zeer sterk mijn twijfels of deze uitspraak op basis van het auteursrecht wel stand zal houden. Wat dat betreft zou het fijn zijn als hier meer duidelijkheid over komt. De uitspraak laat echter een ding duidelijk zien voor het MKB. De grens om auteursrechtelijke bescherming te claimen in Nederland is bijzonder laag. Aanhaken bij slagzinnen van derden is daarom niet zonder risico.

auteursrecht

Auteursrecht en reclamerecht
»


De laatste artikelen
DJ Djoko moet naam wijzigen
Rituals te koop bij The Body Shop?
Misleidende duurzaamheidsclaims Primark
Prada patroon – basaal en alledaags
The Bulldog eist terecht schade van Red Bull
Onze klanten
Abcor ABC-tje
ABCORS ABC nr 50 ABCORS ABC nr 50 Lees deze editie online »
Aanmelden nieuwsbrief »
Volg Abcor
merkenbureau abcor op facebookmerkenbureau abcor op twitter merkenbureau abcor op linked in merkenbureau abcor op google plus
IP Kennisquiz
eiser
gedaagde
eiser
gedaagde

IP Kennisquiz over modellenrechten

Eiser verkoopt online haar kinderfietsen. Om haar rechten te beschermen heeft het bedrijf het design van deze fietsen vastgelegd als Uniemodel. Via een meervoudig model registreert het bedrijf in een keer 10 nieuwe uitvoeringen van haar kinderfietsen als Uniemodel. Als Gedaagde met een vergelijkbare fiets komt, volgt er een procedure. Eiser stelt onder andere inbreuk op haar modelrechten. Gedaagde stelt dat dit niet zo is. Een model moet nieuw zijn en eigen karakter hebben. Gedaagde stelt dat het model niet nieuw is omdat er diverse fietsen al stukjes te vinden zijn van dit model. Eigenlijk zijn de fietsen van gedaagde een combinatie hiervan, dus om die reden hebben de fietsen geen eigen karakter. De modellen zijn volgens gedaagde dan ook nietig. Mochten de modellen van eiser geldig zijn, dan wijkt zijn fiets voldoende af. Gedaagde stelt namelijk dat eiser in het meervoudige model bescherming heeft gevraagd voor min of meer gelijkende modellen. Blijkbaar vindt eiser dat deze modellen van elkaar afwijken om een andere algemene indruk te wekken. De fietsen van gedaagde wijken net zoveel af, dus wekken dan ook een andere algemene indruk (het zogenaamde tangwerking argument). Wie heeft er gelijk, zijn de fietsen van eiser een geldig model ondanks dat het bestaat uit al bekende aspecten uit allerlei fietsen en/of wijkt het model van gedaagde voldoende af en kan gedaagde een beroep doen op de tangwerking in verban met het meervoudig model?
Speel de quizz
»